W jaki sposób ustala się wysokość alimentów?

Kiedy małżonkowie się rozstają, sąd – rozstrzygając ich wzajemne relacje w wyroku rozwodowym – ustala tak istotne kwestie, jak wina w rozkładzie pożycia małżeńskiego, korzystanie z mieszkania, a czasami też podział majątku wspólnego. Kiedy jednak strony postępowania mają wspólne małoletnie dzieci, sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskie nad nimi, a nadto w wielu przypadkach pozew rozwodowy obejmuje także zasądzenie alimentów na ich rzecz. Jak ustala się wysokość tego świadczenia?

Ustalenie wysokości alimentów

Alimenty, choć są świadczeniem pieniężnym, a  co za tym idzie – wyliczalnym, mają charakter bardzo ocenny. Nawet w dwóch, pozornie bliźniaczo podobnych sprawach, skład orzekający może przyznać świadczenie innej wysokości. Dlaczego tak się dzieje?

Zgodnie z brzmieniem art. 137 § 1 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, na wysokość mają wpływ dwie przesłanki:

• usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz
• zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego.

Jeśli chodzi o pierwszą przesłankę, sądy przede wszystkim biorą pod uwagę możliwość samodzielnego utrzymania się dziecka, jego widoki na przyszłość, tok kształcenia, ale także tak indywidualne kwestie, jak konieczność korzystania z opieki medycznej, a nawet pasje i zainteresowania. Inaczej zostaną ocenione potrzeby dziecka uczącego się, a inaczej takiego, które zaraz po szkole średniej rozpoczęło karierę zawodową.

Z kolei oceniając sytuację zobowiązanego, sąd bierze pod uwagę aktualną sytuację zawodową. Jeśli mamy dobrze płatną pracę, niemal na pewno sąd zasądzi wyższą kwotę. Z drugiej jednak strony znaczenie ma nie tylko to, czy ktoś pracuje, ale także to, czy potencjalnie może pracować. Jeżeli zobowiązany jest zdrowym, silnym mężczyzną w wieku średnim, który pozostaje bez pracy, to okoliczność ta zostanie wzięta pod uwagę przez sąd.

Prawo rodzinne opiera się także na zasadzie tzw. równej stopy życiowej. Polega ona na tym, że poziom życia nie jest ustalany dla jednostki, ale dla całej rodziny. Jeżeli zatem małżonkowie oboje pracują zawodowo, ale jedno z nich uzyskuje znacznie wyższe dochody niż drugie, okoliczność taką uwzględnia się przy wyliczaniu wysokości alimentów. Chodzi o to, że dziecko ma mieć zapewniony taki poziom życia, który uwzględnia jego sytuację przed rozwodem.

Czy alimenty to tylko pieniądze?

Oceniając wkład rodziców w utrzymanie dziecka, sąd bierze pod uwagę nie tylko ich dochody, ale także osobiste starania o wychowanie potomka. Być może tata często zabiera syna na ryby albo mama zawsze odbiera go ze szkoły i pomaga odrobić pracę domową? Pamiętajmy, że alimenty zawierają się także w pracy zmierzającej do tego, aby dziecko wychować i odpowiednio o nie zadbać.

Czy obowiązek alimentacyjny jest ograniczony w czasie?

Wymienione wyżej przesłanki mające wpływ na wysokość obowiązku alimentacyjnego podlegają zmianom w czasie. Nie jest tak, że raz zasądzona przez sąd kwota nie może ulec zmianie. Jeżeli, jako osoba zobowiązana uważamy, że dziecko jest już na tyle dojrzałe i samodzielne, że nie potrzebuje wsparcia, możemy wnieść do sądu pozew o obniżenie obowiązku alimentacyjnego, a nawet o ustanie tego obowiązku. To działa także w drugą stronę, jeżeli dziecko miało nieszczęśliwy wypadek i zwiększyły się jego potrzeby, można dochodzić zwiększenia kwoty alimentów.

Każdy proces przed sądem to tak naprawdę umiejętne prezentowanie dowodów, twierdzeń i wniosków. Bez względu na to, czy służą one poparciu naszego stanowiska czy też odparciu twierdzeń strony przeciwnej, musimy przekonać nimi sąd do tego, że mamy rację. Jest to skomplikowane, a często skutki nieudanych działań są opłakane. Dlatego właśnie rekomendujemy nawiązanie współpracy z kancelarią radców prawnych, która pomoże nam przeprowadzić postępowanie sądowe w taki sposób, by jego rezultat był jak najbardziej korzystny.